De palingpenose heeft het druk, babypaling smokkelen is zeer lucratief

Toen douaniers van de Parijse luchthaven Charles de Gaulle onlangs de koffers van twee Hongkongse toeristen inspecteerden, troffen ze daarin geen tandenborstels, telefoonopladers en spijkerbroeken, maar honderdduizenden medereizigers, krioelend in met water gevulde plastic zakken. Zestig slijmerige kilo’s glasaal oftewel babypaling zaten er in de vier koffers die een 44-jarige man en een 20-jarige, met groen haar uitgedoste vrouw naar China hoopten te smokkelen.

Dat de twee zich als pakezels lieten gebruiken is niet zo verwonderlijk: de doorzichtige babypalingen leveren in Azië op de zwarte markt zo 5.000 euro per kilo op – meer dan zilver, ivoor en menige kaviaarsoort. Eenmaal in Azië, waar paling als delicatesse én vermeend afrodisiacum geldt, belandt de meeste smokkelwaar in een van China’s 900 palingkwekerijen. Daar mesten ze de 0,3 gram wegende glasaaltjes in waterbakken vet tot volwassen palingen van 500 à 600 gram, klaar om bijvoorbeeld te eindigen als boven houtskool gegrilde en met sojasaus beborstelde unagi in sushitenten.

Zoals Al Capone en zijn collega-gangsters in de jaren twintig tijdens de Amerikaanse drooglegging een fortuin verdienden met dranksmokkel, zo is de anguilla anguilla uitgegroeid tot een goudmijn voor misdaadsyndicaten sinds de Europese Unie de handel in de bedreigde ‘Europese aal’ (oftewel paling) negen jaar geleden aan banden legde.

Handel binnen Europa mag nog wel, maar export naar de rest van de wereld is verboden. Door overbevissing, vervuiling en waterkeringen is het aantal glasalen dat na hun mysterieuze geboorte in de diepten van de Sargassozee via de Atlantische stromingen de zoete wateren van Europa bereikt de afgelopen veertig jaar namelijk met ruim 90 procent gedaald. Net nu de Europese palingstand de laatste jaren weer wat opkrabbelt, slagen de pakezels van de palingpenose er blijkens Europol-cijfers in om jaarlijks 300 tot 350 miljoen glasalen van Europa naar Azië te smokkelen, een kwart van het totaal.

Georganiseerde smokkel

‘Het is een extreem georganiseerde vorm van smokkel: we hebben het hier niet over de export van een paar nagemaakte Louis Vuittons’, zei de rechter toen de twee verdachten op 30 oktober in Bobigny in de verhoorbankjes stonden.

‘Ik werd aangetrokken door het geld, ik wilde m’n moeder helpen’, snikte de 20-jarige verdachte, een Hongkongse winkelbediende.

Haar 44-jarige trawant beweerde voor de rechter niet te hebben geweten dat er glasalen in de koffers zaten. ‘Tot op het laatst geloofde ik dat er kleding in zat die ik in China duurder zou doorverkopen, en wat vis.’

De rechter veroordeelde de twee tot tien maanden voorwaardelijke celstraf, en elk een boete van ruim 7.000 euro. Een derde verdachte, wiens twee achtergelaten koffers nog eens 30 kilo glasaal bevatten, wist te ontkomen.

De politievangst in het voorbije visseizoen – dat van oktober tot april duurt, als de glasalen de Europese kust bereiken – was groter dan ooit, meldde Europol onlangs. Bij 448 politieoperaties werden 154 verdachten gearresteerd en 5.789 kilo babypaling in beslag genomen. De operaties vonden plaats in tien landen: Spanje, Albanië, Bulgarije, Portugal, Tsjechië, Frankrijk, Duitsland, Noord-Macedonië, Zwitserland en Hongarije.

In een voormalig Chinees restaurant in Liederbach am Taunus ontdekte de Duitse douane in februari bijvoorbeeld vier watertanks met 210 duizend glasalen. Ze arresteerden daar drie Chinese en Maleisische mannen met 50 duizend euro contant geld bij zich.

De douane had het ex-restaurant in het vizier gekregen toen er een huurauto voor de deur parkeerde. Deze was eerder gebruikt door smokkelaars die enkele maanden daarvoor op de luchthaven van Frankfurt tegen de lamp waren gelopen.

De Duitse vangst was nog kinderspel vergeleken bij een palingrazzia in Spanje en Portugal in maart vorig jaar, toen de politie in gebouwen en schepen in onder meer Gijón, Algeciras en Lissabon niet alleen 460 kilo glasaal ontdekte, maar ook 513 koffers, opgestapeld tot plafondhoge muren, wachtend op de volgende smokkelopdracht uit Hongkong.

Bijkans uitgestorven

Het zijn drukke tijden voor José Alfaro, op het Haagse hoofdkantoor van Europol belast met de strijd tegen glasaalsmokkel. Net als veel Nederlandse kinderen is hij elke november dikwijls in gedachten bij de Golf van Biskaje, maar dan niet omwille van Sinterklaas en zijn stoomboot, maar vanwege de glasalen die in deze periode voor de Spaanse en Franse kust opduiken.

‘Het is een operatie die nooit eindigt’, zegt Alfaro over ‘Operation Lake’, Europols offensief tegen de illegale handel in babypaling. ‘De vraag naar paling is in Japan, maar ook Zuid-Korea en China zo groot dat het Aziatische neefje van de Europese paling, de anguilla japonica, al bijkans is uitgestorven, zoveel stropers zijn er actief. Vorig jaar leverde één kilo legaal gevangen Aziatische paling 25 tot 30 duizend euro op!’

Daar komt bij dat het wetenschappers ondanks verwoede pogingen maar niet lukt om palingen in gevangenschap te laten paaien – al was er afgelopen zomer wel een doorbraak in het Finse havenstadje Kotka, toen een 43-jarige vrouwtjespaling in een lokaal aquarium spontaan in de puberteit kwam en rijpe eitjes in haar buik kreeg. Palingen kweken van eitjes tot volwassenen is daardoor vooralsnog een utopie. ‘De enige manier om dan aan de vraag te voldoen is door Europese of Amerikaanse glasaal te smokkelen’, zegt Alfaro.

Daarbij gaan de smokkelaars gewiekst te werk, ziet Andrew Kerr van de Sustainable Eel Group, een belangrijke gangmaker tegen de palingpenose. Glasalen kunnen hooguit een uur of veertig buiten het water overleven, dus de klok tikt voor de pakezels en hun bazen. ‘Er moet precies genoeg zuurstof in de plastic zakken zitten waarin ze de glasalen smokkelen, en het water moet koud genoeg zijn om de stofwisseling van de diertjes te vertragen. Een jaar of twintig geleden zou dit technisch onmogelijk zijn geweest.’

Dat de smokkel zoveel verschillende landen omvat, maakt de strijd ertegen des te ingewikkelder, zegt Alfaro, die benadrukt dat de betrokken misdaadsyndicaten niet alleen uit Aziaten, maar net zo goed uit Europeanen bestaan. Als voorbeeld noemt hij ‘Operation Abaia’, zijn eerste Europol-operatie uit 2017. ‘Het was heel lastig: de glasalen kwamen uit Portugese, Spaanse, Franse en Britse wateren, daarna waren ze vanuit Tarragona in Catalonië via Barcelona per veerboot naar Italië verscheept, waar ze in een vrachtwagen naar Griekenland gingen, en daarvandaan naar Hongkong.’

Het was moeilijk om de kluwen van valse documenten en nepbedrijfjes te ontwarren waarmee de smokkelaars de autoriteiten op een dwaalspoor probeerden te zetten, vertelt Alfaro. Met dank aan de inzet van acht landen kon de politie uiteindelijk 17 verdachten arresteren en 2.000 kilo glasaal innemen.

Voor Kerr is de strijd tegen glasaalsmokkel bijna persoonlijk. ‘Een aantal jaar geleden was ik op een conferentie op de Filipijnen, toen een Afrikaanse man zei: ‘Jullie Europeanen lezen ons altijd maar de les over de ivoorhandel, maar ondertussen kunnen jullie niet eens je palingen in het gareel houden’. Hij had gelijk natuurlijk. Smokkelaars zien dat glasalen net zo profijtelijk zijn als sommige drugs, en dat de pakkans laag is. Ze weten dat Europa een slapende reus is, het is aan ons om te laten zien dat we zijn ontwaakt.’