bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 70,041.77 0.43%
ethereum
Ethereum (ETH) $ 3,532.56 1.09%
bnb
BNB (BNB) $ 608.20 2.99%
solana
Solana (SOL) $ 184.79 1.46%
xrp
XRP (XRP) $ 0.612522 1.55%
cardano
Cardano (ADA) $ 0.640479 1.66%
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.211605 5.88%

Amerika ve Çin Arasındaki Teknoloji Soğuk Savaşı – 2

Amerika ve Cin Arasindaki Teknoloji Soguk Savasi 2

Geçen hafta kaldığım yerden devam ediyorum. Geçen hafta ABD’nin yayınladığı bir dökümanla Çin’e soğuk savaş ilan etmiş olduğunu anlatmış ve bu savaşta yarı- iletken teknolojilerinin de önemli bir muhabere alanı olacağını ifade etmiştim. Amerika, bundan sonra tüm chip üretimini gerisin geriye kendi ülkesine çekmeye karar verdi. Bu kararın tamamen bahsettiğim dökümanda anlatılan temeller üzerine alınmış olduğuna emin olabilirsiniz. Şimdi yarı iletken dünyasını biraz daha yakından tanıyalım:

Screen Shot 2021 08 15 at 18.40.07

Yarı-iletken yonga teknolojilerinde besin zinciri yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi alttan yukarı doğru işliyor. Şimdi sırasıyla anlatalım:

IBM-Intel tekeli…

Dünyada kim chip-yonga üretiyorsa mutlaka teknolojisini bu iki kurumdan birinden almak zorunda. Bu iki Amerikalı dışında yonga alanında teknoloji sahibi veya racon kesebilen başka firma yok. Dolayısıyla eğer ABD “teknolojimi vermiyorum” derse, sizin ülkenizde yonga fabrikası kurabilmenizin yolu yok.

Yani alttan ikinci sırada görmüş olduğunuz “Yonga Fabrikaları” sadece IBM veya Intel’den lisans yani izin almış olanlardır. Dünyada son 10 yılda gerçekleşen satın almalar sonucunda yonga imal eden fabrikalar azaldı ve teknolojik yetenek belirli yerlerde, daha çok da Asya’da toplandı. İlk beş şirketi sayayım (pure play foundry’ler listesi ilk beş):

1- TSMC: Tayvan’daki bu çok önemli fabrika dünyadaki en ileri teknolojili yonga üretim yeri. Çin’e karşı ABD’nin ilan etmiş olduğu soğuk savaş bağlamında TSMC yakında en önemli fabrikalarını Amerika’nın Arizona eyaletine taşıyacağını açıkladı. İşler bu şekilde gergin gitmeye devam ederse, Çin ordusunun adaya el koyması tehlikesi bile gündemde. O zaman da tüm dünyada yonga üretimi tehlikeye girecek. Tehlikenin boyutunu anlamanız için şimdi bir grafik paylaşacağım:

Bak

Bu grafikte gördüğünüz turuncu renkli kısımlar TSMC’nin üretim kapasitesini gösteriyor. Eğer 10nm ve altı düşünülürse (en sağdaki sütuna bakınız), dünyada iki üretici var: TSMC ve Samsung. Ancak dikkat edilirse aslında TSMC tek başına, çünkü dünya pazarında bu segmentte %90 ile dünya tekeli konumunda.

Apple ve GPU üreticileri Nvidia ve AMD’nin 5nm’lik yongalarını TSMC üretmekte. Aynı şekilde Bitcoin madencilik firması Bitmain’in en ileri seviye madencilik yongalarını da TSMC üretiyor. Alternatifi yok. Samsung daha çok kendi akıllı telefonları ve tabletleri için üretim yapmakta bu kategoride.

Bir üst kategori olan 32 ila 12 nanometre segmentinde yine TSMC lider pozisyonda. Bu segmente iki üç küçük oyuncu daha katılıyor: Global Foundries, UMC ve SMIC. Global Foundries, İntel’in son aylarda talip olduğu bir yonga üretim şirketi. Sahipleri Birleşik Arap Emirlikleri’nin ulusal fonu gözükse de aslında ABD kontrolünde bir fabrika bu da.

Tabloda UMC isimli Tayvanlı ve ardından gelen SMIC adlı Çinli fabrika var. Bu iki firmayı detaylı işlemeyeceğim zira üretim kapasitesinden ziyade stratejik önem üzerine bir yazı bu. SMIC yonga fabrikası Çin anakarasında yer alıyor ancak teknolojik yenilik açısından ön sıralarda değil, yoğun üretim kapasitesi ile bu listede yer alıyor.

2- Samsung Yonga Fabrikası. ABD 1990’da Sovyetler Birliği yıkılmaktayken önemli bir karar verdi ve Asya’da kendisine yakın gördüğü Güney Kore’ye önemli teknolojik transferler yapılabilmesini sağladı. Bunların en önemlisi yonga üretim teknolojisi oldu. Samsung’un 1992’de ilk 64MB DRAM bellek yongasını imal etmesi çok önemli bir aşamaydı ve sonrasında da bu Koreli şirketi bellek konusunda dünya lideri kıldı. Örneğin, Apple iPhone 5s modelinin içindeki A7 CPU yongası da Samsung’un fabrikasında imal edilmiştir. Yongaların tasarımı konusu biraz farklı yalnız, bu konuyu hemen aşağıda ele alacağım.

Şimdi sıkı durun, bu fabrikanın da ABD’ye taşınması gündemde! 5nm üretim yapan Samsung fabrikası 17 milyar dolarlık yatırım ile Austin Texas’a taşınacak, bu haber daha geçen ay yayınlandı. (Link: https://en.yna.co.kr/view/ AEN20210716007000320)

3- Global Foundries: Bu da yonga fabrikaları arasında dünyada ilk sıradaki Amerikalı. Görünümüne aldanmayın, sahibi Birleşik Arap Emirliklerinin varlık fonu gibi dursa da aslında orada emanet. Intel kurucusu olduğu sektörde üretici olma konusunda artık çok gerilere düştüğü için bu firmayı satın almak ve çizilmiş karizmasını düzeltmek istiyor: Daha geçtiğimiz ay 30 milyar dolarlık bir teklif yaptı Global Foundries’i satın almak üzere.

Demek ki neymiş? ABD, daha önce Asya’ya gönderdiği stratejik yonga imalat yeteneğini şimdi geri almak istiyor.

Özel yonga üretim cihazları

Alttan üçüncü seviyede, besin zincirinin yine çok önemli bir basamağı, yonga fabrikalarında kullanılan prosesler (süreçler) ve bunları taşıyan özel cihazlar var. Örnek vermem gerekirse, bunlar özel litografi, yani ileri seviye fotoğrafçılık makineleridir denilebilir. Dünyanın şu anda en ileri yonga litografisi cihazlarını ASML adlı bir firma yapıyor. Cihazın son modellerinde fiyat 200 milyon dolardan başlıyor. Görünürde bu bir Hollanda şirketi ancak cihazın içinden geçen tüm yonga tasarımlarının ABD onaylı olması gerekiyor. Yani siz bir Çin, Fransız veya Malezya şirketi de olsanız, eğer bu cihazı kullanıyorsanız yapmak istediğiniz yonga ile ilgili temel bilgileri ABD’ye iletmiş ve bir tür izin almış oluyorsunuz.

Şimdi tam bu noktada kesip şu önemli bilgiyi vermem lazım: DARPA’nın başlattığı OpenRoad diye bir girişim var 2018 yılında ilan ettiler. DARPA, ABD’nin savunma bakanlığının araştırma ve geliştirme ajansı, bir tür askeri Tübitak; zaten internetin 1970’lerdeki adı DARPANET idi.

Bu OpenRoad girişimi ile tüm kapalı litografi üretim bilgisini açacağız ve yazılımları da know-how’ı da açık kaynak yapacağız diye ilan ettiler. Dahası, bundan da ileri bir şey söylediler: CPU, yani mikroişlemcileri de açık kaynak yapacağız dediler. RISC-V adı verilen bu açık kaynak (yani yonga içi detaylarının ve donanım programlama dilinin komut listesinin açıkça ortada olduğu) mikroişlemci mimarisini de DARPA hem de milyarlarca dolar kaynak harcayarak dünyaya yayma gayreti içerisinde. Tüm bu gayretin sebebi, Çin devletinin karşı planlarını boşa çıkarmak.

Mikroişlemci (CPU) mimarisi

Tüm besin zinciri basamakları arasında en stratejik olanına geldik: CPU yani mikroişlemci mimarisi…

Bu konuda yakında dünyada çok önemli teknoloji savaşlarının olacağı görünüyor. Zira mesele mikroişlemcilere gelince birdenbire iş daha da stratejik hale geliyor. Yarı-iletken deyince çoğunlukla otomobillerde ve ev cihazlarında kullanılan sensör’ler akla gelmeli. Bunlardan on milyarlarca üretiliyor ama tanesi 25-30 kuruşa satılıyor. İkinci önem sırasında bellek yongaları geliyor olsa da asıl değer beyin işlevi gören mikroişlemci yongalarında.

Yonga besin zinciri burada bitmiyor ama donanım kısmı buralarda bir yerde sona eriyor. Arada kalan tek katman network cihazları ve yazılımları. Bugün bu alanda da savaş devam ediyor. Cisco adlı Amerikan firmasına karşı Çin’in Huawei ve ZTE gibi şirketleri var. Bu ikincisi ülkemizde de Netaş’ın sahibi.

Dilerseniz bu heyecanlı gelişmelerin devamını haftaya anlatayım, zira bu hafta da yerim kalmadı. Haftaya her şeyi toparlayacak üçüncü kısım ile sözümü bağlayacağım.

Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.

btchaber bh logo

Cemil Şinasi Türün

30 yılı aşkın tecrübesiyle fintech ve pazarlama dünyasındaki öncü isimlerden olan Cemil Şinasi Türün bilgisayar oyunlarından üç boyutlu sanal dünyalara kadar pek çok çalışmaya imza attı. Yerel ve uluslararası firmalar için kampanyalar hazırlayan Türün; teknoloji, blokzincir, kripto para ve dijital varlık konularında projeler üretti.
https://cemilturun.medium.com/





Blokzincirin ve kripto paraların, geleceği nasıl değiştireceğini bugünden öğrenin.
btch x banner
btch youtube banner
Bağlantıyı kopyala