Bakan Nebati'nin neo klasik ekonomi açıklaması gündem oldu! Neo klasik ekonomi nedir?
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Ekonomik Dönüşüm Zirvesi ve Yeni Paradigmalar Zirvesi'nde açılış konuşması yaptı. Nebati, Türkiye için benimsenen ekonomi modelini anlatırken yaptığı açıklamalar kafa karışıklığına neden oldu. Açıklamalarıyla sosyal medyada çok konuşulan Bakan Nebati bu sefer "Biz Ortodoks politikaları bir tarafa koyduk. Artık heterodoks politikalar" açıklamalarıyla olay oldu. Peki Bakan Nebati'nin anlattığı Neo klasik, davranışsal ve nöro ekonomi nedir? İşte detaylar…
Hazine ve Maliye Bakanlığı ev sahipliğinde düzenlenen "Ekonomik Dönüşüm Zirvesi"nde açılış konuşması yapan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 4 farklı kıta ve 12 ülkeden dünyanın önde gelen iktisatçılarını ağırlamaktan memnuniyet duyduklarını ifade ederek ekonomiye dair açıklamalarda bulundu. Nebati yaptığı neo klasik ekonomi açıklamalarıyla sosyal medya da olay oldu. Nebati’nin açıklamalarını anlamadıklarını ifade eden ekonomistler kendilerini adeta iktisat kongresinde gibi hissettiklerini söylediler. Nebati, bu modelin heterodoks bir ekonomi anlayışına dayandığını da iddia etmişti. Peki, Bakan Nebati ne dedi? Bakan Nebati’nin açıkladığı Neo klasik, davranışsal ve nöro ekonomi nedir?
BAKAN NEBATİ NE DEDİ?
Açılış konuşmasını Nureddin Nebati’nin yaptığı "Ekonomik Dönüşüm Zirvesi ve Yeni Paradigmalar Zirvesi"ne Prof. Charles Yuji Harioka, Prof. David B. Audretsch, Prof. Cheng Hsiao, Prof. Jonathan A. Batten, Prof. Douglas Cumming ve 12 ülkeden pek çok akademisyen, son dönemdeki iktisadi gelişmeler ile ilgili görüşlerini paylaşacak. Zirve kapsamında dört panel yapılacak.
Nebati, daha önce 'Biz Ortodoks politikaları bir tarafa koyduk. Artık heterodoks politikalar' sözleriyle açıkladığı modeli şu ifadeleri kullandı:
"Neo klasik ekonomi düşüncesinden, epistemolojik bir kopuşu temsil eden, heteredoks yaklaşım, günümüzde giderek ön plana çıkan; davranışsal ekonomi ve nöro ekonomiyle daha fazla önem kazanmaktadır."
Nebati'nin konuşma sırasında kullandığı kelimeler birçok kişi tarafından anlaşılmadı. Konuşması, sosyal medyada gündem oldu.
Peki nedir neo klasik ekonomi? İşte çok merak edilen Bakan Nebati'nin anlattığı o ekonomik terimler...
NEO KLASİK EKONOMİ NEDİR?
Neo klasik ekonomi, 1870’lerde ortaya çıktı. Neo klasik iktisatçıları, insanların mal veya hizmetleri tüketirken, faydalarını veya memnuniyetlerini en üst düzeye çıkarmalarıyla ilgili uğraşır. İşletmeler mal veya hizmet satarken karlarını maksimize etmeye çalışırlar. Bakan Nebati burada geçmişten bugüne alışıla gelmiş ekonomi politikalarını reddettiklerini vurguluyor.
Neo-klasik iktisat, baskın bir iktisat akımı olup, iktisatçılar arasında en yaygın olanıdır. Kısaca şu özelliklerle açıklanır:
- Emek-değer teorisinden ayrılarak malların insanlara fayda derecesine önem vermek,
- İnsanları sınıf anlayışından da ayırarak atomize etmek,
- Ekonomik olayları tahlil ve ilkelerin araştırma tekniğini derinlikli geliştirerek ve matematiksel açıklamalara önem vermek.
EPİSTOMOLOJİK KOPUŞ NEDİR?
Epistemolojik kopuş, ideolojik alandan, bilim alanına geçişin ifade edildiği teorik bir olaydır. İncelenen olgunun ana fikir çıkış noktasında ayrılması demektir. Marksizm'den yola çıkan bu teori ilk olarak, Marks'ın kendisinden öncekilerle temelden ayrışarak ayrı bir konuma geçişini belirtmek amacıyla kullanıldı. Bakan Nebati bu ifadeyle sadece sözde değil uygulamada da ekonomi politikasını değiştirdiklerini anlatıyor.
DAVRANIŞSAL EKONOMİ YA DA İKTİSAT
Davranışsal ekonomi, insan zihindeki ekonomik karar alma mekanizmalarının sosyal, zihni ve duygusal önyargılardan nasıl etkilendiği üzerine çalışır. Sosyal, zihni ve duygusal önyargıların nasıl etkilendiği araştırılırken, ağırlık günümüzde finans alanında teknik analiz, pazarlama gibi alanların özel ilgisini çeker. Bu kapsamda pazar fiyatlarının ve kaynak kullanımının neden değiştiği sorusu sorulur. Bakan Nebati de bu ifadeyi kullanarak ekonomide piyasaya göre hareket etmenin önemine vurgu yaptı.
NÖROEKONOMİ (NEUROECONOMY)
Nöroekonomi ise ekonomi, psikoloji, sinirbilim ve davranışsal ekonomi gibi çeşitli çalışma alanlarından unsurlar alan yeni bir disiplin. Temel amacı, insanların ekonomi ile ilgili kararları nasıl aldıklarını incelemektir. Nöroekonomi, bireysel kanaatlerin neye göre şekillendiği üzerinde durur. Temelde, tüm iktisadi bakış açıları ceteris-paribus (diğer tüm veriler sabitken) varsayımı dışında öncelikle alınacak ekonomik kararlarda fayda kavramı ve rasyonellik kavramlarıyla açıklanır. Ancak insan gibi karmaşık bir yapıya ait kararlar bir o kadar karmaşık ve değişkenlik içerir. Bu içerikleri çözümlemeye çalışırken fizik ve nörolojiden yararlanan iktisat dalıdır. Bakan Nebati burada da piyasanın kurallarına göre hareket etmektense ihtiyaçlarına göre karar almanın önemine vurgu yapmıştır.
HETERODOKS YAKLAŞIM
Heterodoks yaklaşım ifadesi Bakan Nebati tarafından ana akım ekonomi politikalarından ayrılma anlamında kullanıldı. Nebati burada “faiz sebep enflasyon sonuç” önermesinin Heterodoks yaklaşım olduğunu savunuyor. Bu yaklaşımda, ekonomideki enflasyonist baskıları önlemek amacıyla ücretler belirli bir süre dondurulur. Heterodoks ekonomi politikası dünyada en çok Brezilya ve Arjantin gibi ülkelerde uygulandı. Heterodoks sözcüğü, "farklı" anlamına gelen Yunanca heteros ve "öğreti, düşünce" anlamındaki doxa sözcüklerinden oluşur.
